Panther Leo / Lion
سپین زمریان د جنوبي افريقا د Timbavati سیمې یوه نادره ژوی دي او د افريقا په لویدیځ کې خورا سپېڅلی حیوان پيژندل شوی. دوی اکثرآ نیول کي او په بند کې ژوند تېروی. په نړیواله کچه هڅه کیږي ترڅو دوی بیرته خپل اندمیک او اصلي استوګنځي ته واستول شي خو کله چې اروپایانو په ۱۹۷۰ لسيزی کې د جنوبي افریقا د تیمباوټي په سیمه کې سپین زمریان ولیدل، دوی په چټکتیا سره د هغوی په لټه کې شو او هغوی يې ونیول.
د نړۍ په کمو ژوبڼونو کې دا ژوي لیدل کیږی او اټکل شوی چې د نړۍ په کچه ټولو ژوبڼونو کې د دوی شمېر ۵۰۰ څخه زیات نه دی. د سپینو زمریانو د ساتنې او د بیرته راستنیدلو لپاره د Global White Lion Protection Trust اداره هڅه کوي چې دوی بیرته خوندي کړي. په ۲۰۰۶ کال کې نوموړی ادارې سپین زمریان ۴ قلادي خپل اصلي استوګنځی ته خوشې کړل او ساینس پوهانو د هغوی پرمختګ څارنه کوله.
خو متاسفانه هیڅ داسې قوانین شتون نلري چې د ډله ییز غورځنګ سره د دې نادر نسلونو نیولو، کوم دقیق او مؤثر میکانیزم ولري. دوی باید په جدي ډول سره په خپل اندمیک استوګنځي کې وساتل شي ځکه د حیات وحش او د غذائې ځنځیر لپاره اړين ژوی بلل کیږي.
زمریان په ډله ایز ډول ژوند کوي، د زمریو په ډله کې ښځينه زمرۍ په ښکار پسې ووځي او نارینه زمري د اوسیدو سیمه ساتي. کله چې دوی ښکار کوي نو لومړۍ نارینه زمري ځانونه مړوي او وروسته بیا د ښځينه او واړه زمریو وار رارسیږي.
ځانګړتیاوې : نارینه زمری د بدن او سر اوږدوالی ۱۷۰۰-۲۵۰۰ ملي متر، د لکۍ اوږدوالی ۹۰۰-۱۰۵۰ ملي متر ، د اوږو ارتقاع ۱۳۰۰ ملي متر او وزن يې د ۱۵۰-۲۵۰ کیلو ګرام پورې رسیږي .
ښځينه زمرۍ د بدن او سر اوږدوالی ۱۴۰۰-۱۷۵۰ ملي متر، د لکۍ اوږدوالی ۷۰۰-۱۰۰۰ ملي متر، د اوږو ارتقاع ۱۰۷۰ ملي متر او وزن يې د ۸۲-۱۲۰ کیلو ګرام پورې رسیږي .
نارینه، چې په ښکاره ډول د ځانګړې جګړې په جریان کې د ژغورنې لپاره خدمت کوي معمولا زیړ، خړ او یا سوربخن په ځوانو حیواناتو کې وي مګر د عمر تېریدو سره او په بشپړ ډول توریږي.
د زمریانو د خوښې اوسیدو ځای نیمه دښتونه، واښه لرونکی دښتونه، خلاص ځنګلونه دي. او همدارنګه د غرونو تر ۵۰۰۰ مترو پورې هم لیدل شوي دي. معمولا ۴ کیلومتر في ساعت کې نورمال حرکت لري او کولای شي د لنډو منډو لپاره د ۵۰-۶۰ کیلومتر فی ساعت کې تېر کړي.
شیر په آسانۍ سره د ونو غټو تنو ته د ملاستې په خاطر ننوځي، احساس، اوریدنه او بوی يې تر ټولو غوره دی او فعالیت يې ممکن په هر ساعت کې ترسره شي مګر عموما د شپې لخوا ترسره کیږي او په هغو سیمو کې چې زمریان د انسانانو لخوا ځوریږي د ورځي لخوا هم د لیدلو وړ، د فعالۍ منځنۍ موده په ورځ کې ۲۰-۲۱ ساعته ده.
عمومآ په آرامي، ورو، بیا وروستی ځای جوړوي او هدف یې پر مخ وړي، که چیری هدف شوی حیوان و نه شي کولی د ۵۰-۱۰۰ مترو په پیچلو کې ونیول شي بیا ترې عموما تېرونه کوي خو تر ۵۰۰ مترو څخه زیات هم ښکار تعقیبوي.
کوچني تي لرونکي څاروي په نوکانو او پنجو لمنځه وړي خو لوی څاروي لومړی په سترګو دقیق انتخابوي او وروسته بیا هغوی له غاړې او ستوني څخه سمدلاسی پر ځمکه غورځوی او خفک کوي. کله ناکله دوه زمریان د دوه مخالفو لوريو د ژوو ښکار ته تیارې نیسي، که چیرې یو له لاسه ورکړي، نو بل هڅه کوي چې ښکار په ډېر مهارت او ځیرکتیا سره ونیسی.
زیاتره ښکار له لاسه ورکوي لکه څرنګه چې (Rudnai) په کال ۱۹۷۳ میلادی که لیدل شوي د ۶۱ ښکارو څخه یوازی ۱۰ ښکار په بریالیتوب سره ترسره شوی. دوی کولای شي د اوبو میښې، وحشي غواګانې، زرافه، او تر ۴۰ کیلوګرام پورې یو ځوان زمري غوښه داړی شي چې وروسته خوړو څخه آرام کوي. ځوان او قوي زمری کولای شي په کال کې ۱۰-۲۰ لوی څاروي وداړي او لمنځه یوسي.
په ختیځ افریقا کې په هر ۱۰-۱۲.۷ کیلومتر مربع د موجود ایکوسیستم لپاره یو زمری موجود دی، د راپورونو له مخې سیمه توپیر ځینې مهاجر زمریان په غرور د کور سره په ۲۰-۴۰۰ کیلومتر مربع پورې ژوند کوي. ډیری نارینه ځوان زمریان زیات وخت سره یوځای کیږي د ناامنی د وېرې لپاره له نورو ښځينه زمریانو نه دفاع کوي.
ځینې نارینه د ډېرو غرور سره تړاو لري او دفاع کوي، په عموما توګه، په دریو کلونو کې، نارینه د نورو ګروپونو لخوا تیریږي. د هینبی او بیګټ لخوا مطالعه ښیې چې کله کله دوی لا چمتو نه وي خو خپلې ډلې پریږدي. اکثرآ په پراخه ګروپونو ویشل کیږي او شیر په ټولنیز ډول په وژنه کې چلند او تر ۹ کیلو مترو پورې غږږونه احساسولی شي.
نسلګیری: يوه ښځينه زمري په نورمال ډول سره په هر ۱۸-۲۶ میاشتو کې بچی زیږوي او د هغوی بلاربیتوب دوران د ۱۰۰-۱۱۹ ورځې دي، نوی زیږول شوی بچی ۱۳۰۰ ګرامه وزن لری ممکن چې سترګی د زیږون څخه وروسته خلاصې وي او که چیرته پټي وي نو د دوه اونیو په ترڅ کې به خلاصی شي.
د درې میاشتو د مور تعقیب څخه وروسته دوی هم د ۶-۷ میاشتو پوری له شیدو څخه تغذیه کوي او بیا ۱۱ میاشتنی ښکار کې برخه اخلی او له خپلو والدینو سره یوځای ښکار ته چمتو کیږي. د ۳-۴ کلونو په موده کې بلوغ ته رسیږي او تر ۶ کلنۍ پورې نمو کوي، ۳۰ کلونو شاوخوا کې ژوندی پاتې کیدای شي خو په ژوبڼ کې په اوسط ډول ۱۳ کاله ژوند کولای شي.
د ۱۰،۰۰۰ کاله دمخه زمریان په آفریقا، ټوله اروپا، شمالي امریکا کې لیدل شوي خو په اروپا کې د ځنګولو د پراختیا له امله ډیری ورک شوي. ځکه موجوده لوی تی لورنکی څاروي د خلکو پواسطه ډیر ښکار شوي ول.