[pukhto]
مجيب لمر څو دلیله لري:
۱. د نورو عامو افغانانو په څېر دوی هم د جنګ د جغرافیې اوسېدونکي دي.
۲. طرف واقع کېږي
۳. غواړي پر هغو مواردو او مسئلو پوه شي چې باید خبر نه وي
۴. رازونه نه شي ساتلای.
۵. مافیایي کړیو ته خطر متوجه کوي.

جليلي وايې:
یو علت به یې دا وي چې خبر یالان خبرې ډېرې کوي.

اسد تسل ليکي:
په افغانستان کې د ژورنالستانو وژنې مختلف عوامل لري لکه څرنګه چې د یوه خبریال وظیفه ولس ته د حکومت د فعالیتونو او په سیمه کې د روانو حالاتو په اړه حقایق خپرول دي، نو کله چې دغه حقایق رابرسیره کېدل د سیمې د استخباراتو، د مافیایي کړیو او کله هم د ځینې حکومتي چارواکو په زیان وي نو دوی د خپلو شومو پلانونو او تورو څېرو د پټ پاتېدو په خاطر ژورنالیستان له تېغه تېروي.

بيت الله حميدي:
د جنګ جګړې ور ها خوا چې له خبريال هم د يوه عادي وګړي په څېر قرباني اخيستلی شي، ځينې نور لاملونه هم شته:
زموږ خبريالان تر ډېره د ځان ساتلو په هنر نه پوهيږي.
خبريال تحقيقي خبريالۍ ته اړتيا لري خو ځان ساتنه هم لومړيتوب دی. نو تحقيقي خبريالي هم تر ډېره په هنر کيږي، هويت پټ ساتل کيږي، خبريال په اسنادو پسې ګرځي او هغه خپروي، په هيڅ حالت کې مستقيم تور نه لګوي او نه قضاوتونه کوي.
اسناد هم د همدغو ډلو د ننه په خفيه اړيکو او شبکو کې تر لاسه کوي.
خبريال بايد پاک او بې پرې وي، د يوې خوا سره هم بايد دوستي او داسې پټې اړيکې ونلري په کوم کې چې د هغه صداقت او بې پرېوالی تر سوال لاندې راځي، خو که د يوې خوا سره يې پټ تارونه وغځول او يو وخت يې ترې کومه تحفه او انعام واخيست نو بيا يې هم همغه خوا او هم د هغوی مخالفين د خپلو ګټو د پاره قرباني کولای شي.
هو لازمه ده چې اړيکې جوړې کړي، خو اړيکې جوړول تر ځان خرڅولو توپير لري.
خبريال بايد پټ حقايق راوسپړي او مافيايي کړۍ رسوا کړي، خو دې ته هم بايد متوجه اوسي، چې د دې بار د اوچتولو توان په کوم حالت کې لري، په کوم هنر يې تر پايه رسولای شي. که يې په يوازې ځان نشي کولاي، نو له چا چا بايد مرسته وغواړي او د خپلې ادارې کوم امکانات باید وکاروي.
مفيايي کړۍ تل د خبريالانو دښمنې دي، خو خبريالان که له هنر کار واخلي هم کار کولای شي او هم ځان ساتلی شي.
زما خبرې ممکن هوايي ښکاره شي، خو نړيوالې رسنۍ چې هره موضوع څيړي نو د خاصو تکتيکونو څخه کار اخلي، که کوم خبريال کوم کار په يوازې ځان نشي کولای، نو ګروپ ورته جوړوي، چې دا کار خبريالانو ته ځواک ورکوي، په ځينې مواردو کې حتی ځينې رسنۍ په ګډه په يوه پروژه کارکوي، چې ښه مثال يې سږ کال د پانامه پيپر دوسيې رسوايي وه، په کوم کې چې د نړۍ له مختلفو هيوادونو تر سلو زياتو خبريالانو او په لسګونو رسنيو ګډ کار کړی و.
لنډه به يې کړم تر مافيا خبريالان ډېر ناقص دي، مافيا خو هر مخالف له منځه وړل غواړي، خو که خبريال يا دې حال ته تسليميږي او يا يې قرياني کيږي، نو دا دواړه د هغه ضعف دی، خبريال بايد داسې لارې چارې وګوري، چې هم خپل کار وکړي اوهم ځان وساتي.

نقيب برمان:
ځینې خبریالان چې یوې ډلې تر څنګ ولاړ وي نو بیا د مقابلې ډلې له خوا وژل کیږي.

فرهاد زهير:
افغانستان کې څوک نه وژل کیږي؟
جاوېد هميم کاکړ:
خبريالان هم ددې ټولنې برخه دي، دلته هيڅوک نه دي خوندي، ملا امام وژل کېږي، ښوونکى وژل کېږي، انجنير ډاکټر وژل کېږي، خبريال خو بايد ووژل شي، ځکه چې د هغه خبر به هم حتماً د يو لوري نه خوښېږي او بيا دلته دانسان وژل خو له مارغه څخه هم اسانه دي، خو احتياط پکار دى، خبريالان بايد حقايق په نظر کې ونيسي، بې اسناد او ثبوته شيان دې نه خپروي، بې پلوه دې اوسي، خو دلته بې پلوي هم نه چلېـږي، ښه به ثبوت او شواهد هم لرې، خو چې خپور دې کړ، نو ستونزه درته پيدا کېږي. څو کاله مخکې موږ ته په يوه ورځ د کورنيو چارو وزارت، ناټو دفتر او د طالبانو د وياند لخوا ګواښ وشو!

[/pukhto]